به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، نشست «بررسی تحولات غرب آسیا و جایگاه افغانستان در محور مقاومت» به همت امور بین‌الملل دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم و با همکاری بخش دانشجویی مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان افغانستان، در قم برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
چرا جوانان ما در سوریه حضور داشتند؟ تکلیف این همه شهید که دادیم چه می‌شود؟ + فیلم
در این نشست که در سالن جلسات دانشگاه باقرالعلوم (ع) در قم برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعیسی حسینی مزاری رئیس مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان و حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا بهروزی لک عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) به ارائه بحث پرداختند.
بیشتر بخوانید:
مدافعان حرم، مدافع حرم حضرت زینب(س) بودند نه حکومت سوریه
حسینی مزاری با اشاره به اینکه تحولات مثبت و منفی رخ‌داده در منطقه غرب آسیا طی دهه‌های اخیر زیاد بوده و جبهه مقاومت بویژه در یک سال گذشته شاهد تحولات تلخ و ناگواری بوده است، گفت: پس از آغاز عملیات طوفان‌الاقصی و شروع جنگ میان اسرائیل و حماس و جهاد اسلامی از یک سو و تقابل حزب‌الله و اسرائیل از سوی دیگر چالش‌های زیادی شکل گرفت.
وی با بیان اینکه جبهه مقاومت هنوز به نتایج مطلوبی دست نیافته بود که ماجرای سقوط حکومت سوریه پیش آمد گفت: شهادت سیدحسن نصرالله، اسماعیل هنیه، یحیی سنوار و سایر فرماندهان، اولین ضربه به مقاومت بود. دومین ضربه نیز سقوط سوریه به دست نیروهای تحریرالشام است.
عوامل سقوط سریع حکومت اسد
رئیس مرکز تبیان افغانستان در ادامه به برخی از عواملی که منجر به سقوط سریع و آسان حکومت بشار اسد شد، پرداخت.
عامل اول) سیاست‌های اشتباه داخلی:
وی با تاکید بر اینکه سیاست داخلی اشتباه بشار اسد مهم‌ترین عامل این رویداد بود، گفت: مشکلات داخلی سوریه حاصل از ندانم‌کاری و کم‌کاری ساختار تحت هدایت بشار اسد زمینه ناراحتی مردم را فراهم کرد. چنانچه در روزهای سقوط مشاهده شد که در بسیاری از شهرها و روستاها مردم نه تنها مقاومتی نکردند بلکه به استقبال مخالفین اسد رفتند و بعد از سقوط نیز به پایکوبی پرداختند.
عامل دوم) سیاست خارجی اشتباه و اعتمادهای نابجا:
حسینی مزاری عامل دوم سقوط حکومت سوریه را مربوط به سیاست خارجی آن دانست و گفت: در مرحله اول لازم بود بشار اسد جای بازیگران خارجی را که قبلا بر خلاف حاکمیت سوریه عمل کرده بودند پُر می‌کرد. مثلا به سراغ چین می‌رفت و این کشور را وارد مباحث اقتصادی و بازسازی می‌کرد. همچنین رابطه‌اش را با ایران عمیق‌تر می‌ساخت و زمینه حضور ایران را در عرصه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و نظامی بیش از پیش فراهم می‌کرد. بشار باید به‌گونه‌ای فضا را پر می‌کرد که زمینه‌ای برای ورود کشورهای دیگر که قبلا بر خلاف حاکیت سوریه اقدام کرده بودند باقی نمی‌ماند.
بشار اسد سیاست درستی در قبال ایران، چین و روسیه اتخاذ نکرد
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران برای حفظ بشار اسد و مقابله با مخالفین حاکمیت سوریه در راستای هدف بزرگتر مبارزه با رژیم صهیونیستی بیش از شش هزار شهید داده بود. اما متاسفانه سوریه نه در مورد چین و نه ایران نتوانست سیاست درستی اخذ کند. از سوی دیگر نتوانست حمایت بیش از پیش روسیه را جلب کند. اگرچه روسیه تا آخرین مرحله کنار حاکمیت سوریه ماند اما آنگونه که باید کار فراگیر می‌کرد نکرد و حداکثر به بمباران هوایی اکتفا کرد در حالی که وقتی در زمین کسی نباشد نگه داشتن حاکمیت از هوا کافی نیست.
تمایل بشار اسد به امارات متحده عربی و عربستان
رئیس مرکز تبیان افغانستان با اشاره به شروع تمایل بشار اسد به امارات متحده عربی و عربستان نیز گفت: حقیقتا کودکانه و خام‌انگاری است که یک حکومت به کسانی اعتماد کند که در دوره‌ای تمام تلاش خود را برای فروپاشاندن آن روی دست گرفتند. با این وصف بشار اسد فریب خورد و زمینه همکاری با این دو کشور را فراهم کرد.
بشار اسد به مقاومت پشت کرد
وی افزود: بشار اسد در سیاست تمایل به عربستان و امارات تا آنجا پیش رفت که به مقاومت پشت کرد و در ازای افتتاح سفارت سعودی در دمشق سفارت یمن را بست؛ یمنی که امروز آمریکا و اسرائیل را شکست داده و می‌توانست بازوی توانمندی برای سوریه باشد.
حسینی مزاری با اشاره به اینکه اسد حتی به آمریکا و اسرائیل نیز چراغ سبز نشان داد، گفت: اینجا بود که عرب‌ها در داخل سوریه اقدام به تلاش‌های استخباراتی کرده و شخصیت‌های تاثیرگذار و بانفوذ در سیستم و ارتش سوریه را خریدند. کسانی را که نتوانستند جذب کنند نیز طی سال گذشته در جریان صدها تجاوز هوایی و ترورهای هدفمند توسط اسرائیل کشته شدند.
رئیس مرکز تبیان افزود: از سوی دیگر ترک‌ها نیز از غفلت متحدان سوریه سوءاستفاده کردند و شروع به سازماندهی، آموزش و هدایت مخالفین اسد نموده و آنها را به عنوان یک جریان توانمند با تکنولوژی نظامی و ارتباطی قوی راهی سوریه کردند. دقیقا فردای روز آتش‌بسی که در واقع جهت خریدن وقت توسط اسرائیل و قطع کردن بازوهای عقبه حزب‌الله بود، حرکت‌ها آغاز شد. حلب سقوط کرد و بقیه شهرها نیز به صورت دومینووار سقط کردند تا در نهایت طی ۱۱ روز سوریه در اختیار معارضین قرار گرفت.
شرایط امروز سوریه خیلی نگران‌کننده و خطرناک است
رئیس مرکز تبیان خاطرنشان کرد: شرایط امروز سوریه خیلی نگران‌کننده و خطرناک است و این جنگ محصور به سوریه نخواهد ماند. جنگ در عراق درخواهد گرفت و این بحران ادامه داده می‌شود، مگر اینکه تمهیداتی روی دست گرفته شود و بازیگران مهم مانند ایران و روسیه وارد میدان شوند و جلوی بحران را بگیرند.
حسینی مزاری با اشاره به سوءاستفاده اسرائیل و ورود این رژیم به سوریه و انجام بمباران‌های متعدد، گفت: اسرائیل قطعا معضلات جدی به وجود می‌آورد. اسرائیل قطعا آتش‌بس را می‌شکند و جنگ دوباره درمی‌گیرد. مشکلات غزه هم باقی است. البته خداوند به مقاومت‌گران کمک می‌کند و در نهایت پیروزی با مقاومت خواهد بود به شرط آنکه مجموع عوامل و حامیان جبهه مقاومت هوشیار باشند و به سمت سازوکارهای جدی حرکت کنند.
آیا امارت اسلامی و تحریرالشام با هم هماهنگ‌اند؟
رئیس مرکز تبیان در بخش دوم گفتگوی خود به مسئله ادعاها پیرامون برخی از ارتباطات میان امارت اسلامی افغانستان و گروه تحریرالشام پرداخت و این گزاره را رد کرد.
وجوه تمایز میان امارت اسلامی و تحریرالشام زیاد است
وی با اشاره به اینکه مخالفان امارت اسلامی می‌گویند تحریرالشام در گذشته با امارت اسلامی اعلام بیعت کرده است و لذا امارت اسلامی در صف معارضین سوریه است، گفت: به اعتقاد من بین امارت اسلامی و تحریرالشام ممکن است تشابه ظاهری وجود داشته باشد؛ یکی اینکه آنها هم خود را مسلمان می‌دانند و ادعا می‌کنند مبارز دین خدا هستند. همچنین از نگاه پرچم هم شباهت‌هایی وجود دارد، اما وجوه تمایز میان طالبان و تحریرالشام آنقدر زیاد است که این تمایزها ما را به این نکته می‌رساند که چه بسا بین‌شان تقابل نیز وجود دارد.
اولین وجه تمایز) سابقه جهادی:
حسینی مزاری با بیان اینکه کسانی که در افغانستان از پیروزی تحریرالشام خوشحالی می‌کنند متوجه عواقب این کار نیستند و به زودی متوجه می‌شوند که تحریرالشام یک گروه آمریکایی است، گفت: اولین وجه تمایز میان امارت اسلامی و تحریرالشام سابقه جهادی‌شان است. طالبان مجموعا ۳۷ سال سابقه جهاد علیه کفر و استکبار را در کارنامه خود دارند. اما تحریرالشام به هیچ عنوان دارای چنین سابقه‌ای نیست.
دومین وجه تمایز) سابقه رهبران دو جریان:
وی افزود: وجه تمایز دوم به رهبری دو جریان مرتبط است. آقای جولانی توسط آمریکایی‌ها دستگیر و در کمپ بوکا در عراق زندانی شد که در آنجا نه فقط جولانی بلکه بغدادی و سایر تروریست‌ها حضور داشتند. جولانی در آنجا آموزش دید و بعد توسط آمریکا آزاد شد و در ادامه با تاسیس داعش معاون بغدادی شد. سپس این دو نفر دچار اختلاف شدند و جولانی جدا شد. اما رهبر طالبان چنین سوابقی ندارد.
سومین وجه تمایز) رویکرد ضد استکباری و اسرائیلی امارت اسلامی:
حسینی مزاری افزود: وجه تمایز مهم دیگر این است که امارت اسلامی طی ۲۰ سال گذشته همواره علیه آمریکا جنگیده و به خصوص با اسرائیل تقابل داشته است. امارت اسلامی پس از تسلط دوباره بر افغانستان به عنوان اولین اقدام نماد بیت‌المقدس را در چهارراهی کمپنی کابل و سپس در تپه وزیراکبرخان و آنگاه در دوراهی لغمان و در نهایت در مزارشریف ایجاد کرد. امارت اسلامی عملا نشان داد که طرفدار غزه و مخالف اسرائیل است. این در حالی است که تحریرالشام حتی یک شعار کوچک نیز علیه اسرائیل نداده است.
رئیس مرکز تبیان ادامه داد: امارت اسلامی بعد از طوفان الاقصی نیز در کنار فلسطین و غزه بوده است. مسئولین مختلف حکومت از رهبری طالبان تا رئیس‌الوزرا و سایر اراکین در بیانیه‌ها و سخنرانی‌های خود به شدت علیه اسرائیل موضع گرفته‌اند، اما تحریرالشام نه تنها چنین رویکردی ندارد بلکه متهم به ارتباط با اسرائیل و مجری تحقق سیاست‌های اسرائیل و آمریکا است.
چهارمین وجه تمایز) اوضاع دو کشور پس از روی کار آمدن دو جریان:
حسینی مزاری گفت: وجه تمایز دیگر این است که وقتی امارت اسلامی بر افغانستان حاکم شد تعرض و هرج و مرج و سرقتی صورت نگرفت. اما سوریه از روز گذشته شاهد به یغما رفتن بانک مرکزی، حمله به خانه بشار اسد و غارت مراکز دولتی بوده و شعارهای خیلی تندی علیه مبانی مذهبی دیگران سر داده شده است. امارت اسلامی بلافاصله عفو عمومی اعلام کرد اما در سوریه معاون ماهر اسد در دفترش کشته شد و نظامیان به شکل بی‌رحمانه‌ای کشته می‌شوند. از سوی دیگر انعکاس تعصب مذهبی و تعرض به اماکن مذهبی شیعیان در افغانستان وجود ندارد، لذا در مجموع نمی‌توان ادعا کرد که بین امارت اسلامی و تحریرالشام هماهنگی وجود دارد.
رئیس مرکز تبیان افغانستان با بیان اینکه غرب آسیا رو به بحران می‌رود و مشکلات متعددی به وجود می‌آید، گفت: اسرائیل و اردوغان و هر کشور عرب دیگرِ دخیل در بحران سوریه در حقیقت مجری سیاست‌های آمریکا هستند و از خودشان برنامه‌ای ندارند.
حسینی مزاری در بخش سوم سخنان خود در مورد نقش مردم افغانستان در محور مقاومت علیه استکبار جهانی مطالبی ایراد کرد.
مردم افغانستان همواره حامی فلسطین بوده‌اند
رئیس مرکز تبیان با تاکید بر اینکه مردم افغانستان از آغاز غائله فلسطین همراه آن بوده‌اند، گفت: حتی از زمان حکومت ظاهرشاه مردم اقدام به جمع‌آوری پول و برگزاری جلسات و اعتراضات کردند تا به دوران جهاد می‌رسیم که همه مجاهدین ضد آمریکا و حداقل ضد اسرائیل بوده‌اند.
مردم افغانستان حتی در دوران تهاجم نظامی و فرهنگی غربی‌ها حامی فلسطین بودند
وی افزود: اما آنچه مهم است رویکرد مردم افغانستان در قبال فلسطین در ۲۰ سال گذشته است که بیش از ۴۰ کشور ضد دین به کشور ما تجاوز کردند و بر افکار و اندیشه‌های زن و مرد و جوان و کودک ما سیطره داشتند. در این شرایط نیز مردم ما باز هم ضد اسرائیل بودند.
حسینی مزاری با اشاره به دوران سه ساله اخیر نیز گفت: در این مدت نیز حکومت و مردم افغانستان در صحنه دفاع از آرمان فلسطین حاضر بوده‌اند. بنده قبلا به صراحت گفته‌ام افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان رسماً به عنوان سومین کشور حامی فلسطین ظهور و بروز کرد که البته اکنون با حذف شدن سوریه، تنها جمهوری اسلامی ایران و امارت اسلامی به صورت رسمی در این عرصه حضور دارند.
رئیس مرکز تبیان با بیان اینکه اگرچه افغانستان به صورت سازمان‌یافته در کنار کشورهایی که با عنوان محور مقاومت نام برده می‌شوند نیست اما به صورت آزاد و مستقل حامی مقاومت فلسطین و مخالف اسرائیل بوده و است، گفت: پیشنهاد و توقع ما این است که این هماهنگی و سازمان‌یافتگی بین همه حامیان جبهه ضد اسرائیلی ایجاد شود.
بیش از ۵۰ هزار فلسطینی و چهار هزار لبنانی به شهادت رسیده‌اند
حسینی مزاری با اشاره به روز دهم دسامبر که به نام روز حقوق بشر نام‌گذاری شده است، گفت: تنها طی یک سال گذشته بیشترین حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی فلسطین نقض و بیش از ۵۰ هزار فلسطینی و چهار هزار لبنانی به شهادت رسیده‌اند و زیرساخت‌های بسیاری خراب شده است اما سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری در دنیا این قتل‌عام‌ها را نمی‌بینند ولی اگر اندک مسئله‌ای در افغانستان و یا ایران اتفاق بیفتد هیاهو می‌کنند که حقوق بشر نقض شده است.
رئیس مرکز تبیان با بیان اینکه این سیاست‌های دوگانه‌ی استکبار جهانی برای بشریت آزادی‌خواه تهوع‌آور است، گفت: امروز اعضای قدرتمند سازمان ملل و همچنین اسرائیل، ترکیه، عربستان و سایر کشورهایی که به حقوق بشر وقعی نمی‌نهند، بزرگترین ناقضان حقوق بشر هستند.
حسینی مزاری با تاکید بر اینکه استکبار از ابزار حقوق بشر علیه کشورهای اسلامی مستقل که در برابر سیاست‌های استکباری موضع می‌گیرند سوءاستفاده می‌کند، نقض حقوق بشر در غزه و لبنان و هر نقطه دیگر دنیا را به شدت محکوم کرد.
حاکمیت سوریه اشتباهات زیادی مرتکب شد
حسینی مزاری در پاسخ به سؤال یکی از حاضرین در مورد اینکه پس از وقایع اخیر سوریه گفته می‌شود جبهه مقاومت عقب‌نشینی کرده است، گفت: بحث عقب‌نشینی مقاومت به هیچ وجه مطرح نیست. اول؛ حاکمیت سوریه اشتباهات زیادی مرتکب شد. دوم؛ اکثر اذهان متوجه حزب‌الله و غزه بود و هرچند ایران اطلاعات جبهه ادلب را به اسد داد اما او توجهی به این اطلاعات نکرد.
وی افزود: با این حال جمهوری اسلامی ایران قطعا برای ترمیم این معضل دست به کار می‌شود. اصولا آرمان قدسِ شریف شاخصه اصلی انقلاب اسلامی است و این وظیفه نه تنها از دوش ایران گرفته نشده است بلکه در محور کار مسئولان آن است. علاوه بر این احزاب مقاومت نیز در صحنه هستند.
رئیس مرکز تبیان در پاسخ به پرسشی پیرامون غفلت برخی از مسئولین جمهوری اسلامی ایران نسبت به این سخنان رهبر انقلاب اسلامی در خطبه نماز جمعه تاریخی تهران که «باید کمربند دفاع، استقلال‌طلبی و عزت را از افغانستان تا یمن و از ایران تا غزه و لبنان در همه کشورهای اسلامی، محکم ببندیم.» نیز توضیحاتی ارائه کرد.
رهبر معظم انقلاب نسبت به مسائل منطقه اشراف کامل دارد
حسینی مزاری گفت: قطعا رهبر انقلاب اسلامی نسبت به مسائل منطقه اشراف کامل دارد. افغانستان در طول عمر خود سه ابرقدرت انگلیس، شوروی و آمریکا را شکست قطعی داده است. وقتی انگلیس از افغان‌ها شکست خورد گاندی نیز هند را آزاد کرد. افغانستان نه تنها باعث خروج شوروی بلکه باعث فروپاشی کمونیسم و فرو ریختن دیوار برلین شد.
وی افزود: مردم افغانستان در شهرهای بزرگ و طالبان در دشت‌ها و کوه‌ها در برابر آمریکا و ۴۶ کشور خارجی طی ۲۰ سال گذشته مقاومت کردند و هرچند شاید اوکراین و تایوان در سالهای اخیر برای آمریکا جذابیت بیشتری داشت اما به هر حال در افغانستان شکست خورد و مجبور به خروج از کشورمان شد.
حسینی مزاری با تاکید بر اینکه هر شخصیتی مثل رهبر انقلاب اسلامی که به مسایل افغانستان اشراف داشته باشد متوجه اهمیت این کشور و مردم آن خواهد بود، گفت: کشوری که این سابقه ضد استکباری را داشته باشد و اکنون نیز مواضعش ضد اسرائیل باشد، قطعا رهبر انقلاب اسلامی به عنوان کشور اول در کمربند دفاعی منطقه از آن نام خواهد برد.
رئیس مرکز تبیان با اشاره به اینکه متاسفانه بسیاری‌ها از این اهمیت غافلند، گفت: علمای حوزه و دانشگاه باید به افغانستان بازگردند چون نقش مبارزاتی آنان در حمایت از فلسطین صرفا از داخل افغانستان امکان‌پذیر و تاثیرگذار است.
لزوم توجه به مباحث آینده‌پژوهانه و تحولات آخرالزمانی
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر غلامرضا بهروزی لک، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) نیز در سخنانی به رویکرد آینده نگرانه و مباحث آخرالزمانی تحولات سوریه اشاره کرد.
بهروزی لک با تاکید بر اینکه اراده الهی بر این است که جهان به پایان نیک خود برسد و قطعا کراهت و تلاش کافران مانع اراده الهی نخواهد شد گفت: ده سال قبل با دوره ظهور داعش، آینده‌پژوهان درباره سناریوهای بعد از اسد تحلیل و برنامه‌ریزی‌هایی ارائه کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) با بیان اینکه زاویه بحث مهم دیگر این است که ما را نسبت به تحولات آینده و مباحث آخرالزمانی توجه بدهد، گفت: خروج سفیانی یکی از این مباحث است که قطعا چه اکنون و چه در آینده اتفاق می‌افتد، لذا به لحاظ تحلیل آینده‌نگر باید نسبت به این رویداد آمادگی وجود داشته باشد.
بهروزی لک تاکید کرد: البته نباید تمام سناریوها را بر اساس این مطلب برنامه‌ریزی کرد اما باید به تکالیف حمایتی از فلسطین و لبنان ادامه داد، مسئله‌ای که با نگاه آخرالزمانی نیز منافاتی ندارد. از یک سو وظیفه ما انسجام درونی و پشتیبانی از مقاومت است و از سوی دیگر باید چشم ما به تحولات آینده‌پژوهانه باشد.
وی با اشاره به اینکه هرچه به دوران نهایی ظهور نزدیک شویم هجمه‌های سازمان‌یافته کافران نیز بیشتر خواهد شد، گفت: بر این اساس مقدمات یک ظلم جهانی شکل می‌گیرد که این ظلم ممکن است از نگاه ابعاد جهانی باشد و یا ممکن است توسط تمام عالم احساس شود، همانند فجایع غزه که افکار عمومی جهان را به لرزه درآورد.
سوریه دیگر حامی مقاومت نخواهد بود
بهروزی لک گفت: امروز سوریه دیگر حامی مقاومت نخواهد بود، بنابراین ما ابتدا باید یک بازسازی نیرو و تجدید قوای فکری کنیم و در ادامه برای تحولات آتی آمادگی کامل داشته باشیم. دوباره شناختن حق، بازاندیشی در ایمان و صبر راهبردی و انتظار پویا از لوازم این آمادگی است.
وی در پاسخ به سوالی پیرامون علل شکست بشار اسد نیز گفت: حزب‌الله با آنکه دولت نبود و به رغم شهادت رهبران خود شکست نخورد. شهید یحیی السنوار تا آخرین لحظه با چوب مقاومت کرد و تسلیم نشد، اما بشار اسد مقاومت نکرد.
ایدئولوژی ناسیونالیسم، مشکل اصلی حکومت اسد
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) با بیان اینکه ایدئولوژی ناسیونالیستی چالش بزرگ اسد و حاکمیت سوریه بود افزود: مشکل مهم اسد ناسیونالیسم بود که آن را بنای حکومت خود قرار داد. این اشتباه بزرگ اسد بود. در این صورت مقاومت در برابر استکبار بی‌معنا می‌شود.
بهروزی لک با تاکید بر لزوم جدی گرفتن راهبرد تمدن‌سازی رهبر انقلاب اسلامی و اهمیت جامعه‌پردازی بر اساس این راهبرد، گفت: علما و فارغ‌التحصیلان افغانستانی جامعه‌المصطفی نیز از گروه‌هایی هستند که در عرصه تمدن‌سازی در جای خود به درستی استفاده نمی‌شوند که باید برای آن فکری اساسی کرد.
ایدئولوژی عثمانی‌گری ترکیه چندان سازگار نیست
وی در مورد آینده سوریه و تحریرالشام نیز گفت: تحولات آینده آبستن چند پیشران است. در حال حاضر جبهه عربی به رهبری امارات و عربستان در این عرصه پیشگام هستند. ایدئولوژی عثمانی‌گری ترکیه چندان سازگار نیست. اسرائیل هم به دنبال تجزیه و تضعیف سوریه است. به صورت کلی باید رصد بیشتری صورت بگیرد.
انتهای پیام
